Korzeniacy, czyli Jesień wsamrazków
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu |
powieść fantastyczna (baśń nowoczesna) dla młodzieży |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1989 |
| Wydawca | |
Korzeniacy, czyli Jesień wsamrazków – powieść fantastyczna (baśń nowoczesna) dla młodzieży Janiny Wieczerskiej z 1989 roku, o tematyce pro-ekologicznej, opowiadająca o przygodach krasnoludków w czasach współczesnych.
Powieść ukazała się nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Ilustrację okładki stworzyła Katarzyna Gintowt[1].
Fabuła[edytuj | edytuj kod]
Bohaterami powieści są krasnoludki-skrzaty, nazywające siebie wsamrazkami albo Korzeniakami (najstarszy Niber, i jego młodsi bracia, Robek i Fantek), żyjące w dzisiejszych czasach, w lesie nieopodal niewielkiego miasta. Muszą mierzyć się ze zmianami wynikającymi z rosnącej ingerencji człowieka w naturalne środowisko – wycinką lasu w celu budowy drogi czy osiedla i zanieczyszczeniem środowiska (w formie śmiecących turystów, ale także zanieczyszczeniami przemysłowymi – zatruciem wody)[2][3][4].
Odbiór[edytuj | edytuj kod]
W 1989 książkę zrecenzowała dla „Trybuny Ludu” Grażyna Ciechomska. Pochwaliła książkę, według niej adresowaną dla młodzieży (chłopców), jako „starannie i dobrze” wydaną, aczkolwiek zauważyła, że brakuje w niej kolorowych ilustracji (są tylko czarno-białe). Uznała ją za lekturę lekką, przyjemną i zabawną; pozytywnie oceniła świat i fabułę, jako nietypową, nieprzewidywalną i zaskakującą. W podsumowaniu napisała, że „tajemniczość, dowcip, oryginalny pomysł splatają się z dobrym, plastycznym językiem”[1].
Recenzent czasopisma „Wybrzeże” w 1989 r. (popisujący się pseudnimem „kod”) opisał książkę jako wymarzoną lekturę dla dzieci od lat pięciu i starszych. Pochwalił ją za unikanie „drętwego dydaktyzmu”, za dobrze zbudowane postacie, sympatyczny świat i ciekawą fabułę, którą porównał do filmu sensacyjnego[2].
Także w tym roku pozycję zrecenzowała Jolanta Kowalczykówna dla „Nowych Książek”. Za motyw przewodni książki uznała temat ochrony środowiska, uznając go za „modny”, a nawet „palący”. Pochwaliła książkę za jej walory edukacyjne (np. „mądre, pełne altruizmu maksymy”), aczkolwiek zauważyła, że tematyka proekologiczna może być za trudna dla młodszych czytelników, natomiast dzieci starsze („młodzież”) może być niezainteresowana „powieścią, której głównymi bohaterami są krasnoludki”, krytykując „dysproporcję między formą i treścią”. Skrytykowała książkę także jako „obfitującą w dłużyzny [i] rozwlekłą”, natomiast pochwaliła ją jako „napisaną ładnym językiem” (z kilkoma wyjątkami). W podsumowaniu napisała, że książka „nie jest zapewnię rewelacją artystyczną, jest natomiast powieścią napisaną sympatycznie i z troską o dobro powszechne, jakim jest przyroda, zatem lektura pożyteczna”[4].
Analiza[edytuj | edytuj kod]
Sama autorka, Janina Wieczerska, w wywiadzie dla czasopisma Tytuł w 1998 r. powiedziała, że jest to książka dla niej „bardzo ważna”. Pisała ją podczas stanu wojennego we wczesnych latach 80., „sobie i ludziom na pocieszenie”. Książkę nazwała baśnią i „moralną utopią”[3].
Książka zawiera elementy gatunków fantasy i fantastyki naukowej – pod koniec powieści, wsamrazki wracają „na planetę Decymę, by praktykować tam w Wyższej Szkole Czarodziejów”[4]. Recenzent „Wybrzeża” zauważył podobnie, że choć główni bohaterowie to skrzaty-krasnoludki, posługują się rekwizytami bardziej z klimatów fantastyki naukowej niż baśniowej[2].
W biogramie pisarki w Słowniku literatury dziecięcej i młodzieżowej z 2002 r. Teresa Winek opisała książkę jako nowoczesną baśń, która ukazuje „niebezpieczeństwa współczesnej cywilizacji, prowadzącej do lekceważenia dobra i miłości oraz niszczenia piękna natury i zabytków ludzkiej kultury”[5]. Tak samo (jako baśń nowoczesną) książkę sklasyfikowała Kowalczykówna[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Grażyna Ciechomska, Wsamrazki w sam raz na wakacje, „Trybuna Ludu” (192), 1989, s. 6.
- ↑ a b c kod, Tylko krasnoludki..., „Wybrzeże” (30), 1989, s. 46.
- ↑ a b Barbara Szczepuła, Całe życie Janiny, „Tytuł”, 1 (29), 1998, s. 92–109.
- ↑ a b c d Jolanta Kowalczykówna, Krasnoludki są na świecie, „Nowe Książki” (8), 1989, s. 42–43.
- ↑ Alicja Baluch, Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, Zakład Narodowy im. Ossolinskich, 2002, s. 412, ISBN 978-83-04-04606-1 [dostęp 2024-05-01] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Moskalówna Ewa: "Delta" (dodatek społeczno-kulturalny "Głosu Wybrzeża"), 1989 nr 72 s. 2